Hidrosel ve Fıtık

Kasık fıtığı ve hidrosel (su kisti, su kesesi) çocuklarda özellikle yeni doğanlarda en sık görülen bir durumdur. Bu durum testislerin inişinden sonra kapanması gereken karın zarının (periton) tam kapanamaması nedeniyle oluşmaktadır.

Anne karnında bebeğin gelişimi sırasında, testisler veya yumurtalıklar böbreklerin yakınında karında oluşur. Bebek gelişmeye devam ettikçe yavaş yavaş karnın alt kısmına doğru hareket ederler. Aşağı doğru hareket ettikçe, peritonun bir kısmı testise yapışır ve bununla birlikte bir kese oluşturarak testis torbalarına (skrotuma) çekilir. Bu keseye prosessus vajinalis denir.

Bu kesenin normal şartlarda doğuma doğru kapanması gerekir. Eğer kapanma öncesi karın içinden sıvı gelip testis etrafında kalırsa ve burada bu sıvı hapsolursa buna hidrosel (su fıtığı) adı verilir. Eğer bu açıklık içerisinden ince veya kalın bağırsaklar girecek kadar açık kalırsa fıtık, sadece sıvı geçecek kadar incelikte bir açıklığın kalması ile su kesesi (bağlantılı hidrosel) gelişmektedir. Kız çocuklarında kasık fıtığında kesenin içinde over (yumurtalık) ve tüplere de rastlanabilmektedir.

Çocuklarda kasık fıtığı görülme sıklığı %1-4 dür. Fıtıkların %90’ ı 2 yaştan önce belirti verir. Bazı hastalık veya durumların fıtık gelişmesine daha yüksek oranda zemin hazırladıkları bilinmektedir. Bunlar; erken doğum, düşük doğum ağırlığı, ailede fıtık bulunması, inmemiş testis, karın duvarı gelişim kusurları, kistik fibrozis, bağ dokusu hastalıkları ve kalça çıkığıdır. Bu durumlar fıtık gelişmesine zemin hazırlamanın dışında fıtık onarımından sonra nüks olmasına da zemin hazırlarlar.

Muayenede testis etrafında şişlik vardır ve basmakla azalmaz veya yok olmaz. Bağlantılı hidrosellerde ise yatarken, sabah uyandığında veya muayene sırasında şişlik küçülebilir. Hidrosellerin çoğu 1-2 yaşa doğru kendiliğinden kaybolur. Düzelmezse ameliyat edilmelidir. Büyük hidrosellerde (ileri derecede büyük, torbayı dolduran, penisi gömük gösteren, işeme problemi yaratan, gerginlikten ağrıya yol açabilen) ise eğer gerileme olmuyorsa uzun süre beklemeden ameliyat edilmelidir.

Kasık fıtığının en önemli komplikasyonu fıtığın boğulmasıdır. Yani daha önceden sıklıkla şişen ancak kendiliğinden tekrar kaybolan, içerisindeki karın içi organların karına tekrar döndüğü ancak boğulma esnasında karın içerisine dönemedikleri durumdur. Bu durum 6-8 saat içerisinde düzeltilmediği takdirde ya da doktor müdahalesi ile bu organlar karın içerisine elle itilemediği taktirde acilen ameliyat edilme durumu ortaya çıkar.

Kasık fıtığı tanısı genellikle anne veya çocuğa bakan kişi tarafından fark edilen kasıkta ağrısız bir şişlik olarak konulur. Annenin görmesi genellikle teşhis için yeterlidir. Ara sıra kasıkta şişliğin belirmesi fıtığın, kaybolmaması ise su kesesinin lehinedir. Ağladıkça ıkındıkça kasık fıtığı görülmesi daha sıklaşır. Detaylı muayeneye rağmen tanı konulmasında şüpheye düşülüyorsa ultrason yapılması uygundur.

Tedavi cerrahidir ve günübirlik yapılır. Şişliğe neden olan fıtık kesesi onarılarak hidrosel oluşumuna neden olan bağlantı zarı kapatılır.